Ο αββάς Σισσώης († 6 Ιουλίου) στον τάφο του Μεγαλέξανδρου.

Η θεματική παράσταση σε τοιχογραφία
στο ναό Θεολόγου, Μαυριώτισσας.(έτ. 1552)

 Ο αββάς Σισώης († 429 μ. Χ.)  είναι ένας μεγάλος ερημίτης Πατέρας της Εκκλησίας μας, ο οποίος γεννήθηκε στην Αίγυπτο, κατά το πρώτο μισό του Δ' αιώνα μ. Χ. Σε νεαρή ηλικία ο Όσιος εγκατέλειψε τον Κόσμο και κατέφυγε ως ασκητής στην έρημο, στο βουνό όπου είχε μονάσει και αποθάνει λίγο πριν (+355) ο Μέγας Αντώνιος. Εκεί παρέμεινε και ασκήτεψε 62 ολόκληρα έτη, μέχρι το 429, που παρέδωσε την αγία ψυχή του στον Κύριο. Κατά το διάστημα της άσκησής του ο αββάς Σισώης επισκέφθηκε μερικές φορές την Αλεξάν­δρεια και κήρυξε τον λόγο του Θεού στους Αιγυπτιώτες χριστιανούς. Στη διάρκεια μιας απ' αυτές τις επισκέψεις του μετέβη και στον τάφο του κοσμοκράτορα Μεγάλου Αλεξάνδρου, στάθηκε έν­τρομος μπροστά στο γυμνό σκέλεθρο του, συλλο­γίστηκε το φοβερό μυστήριο του θανάτου, αναλο­γίστηκε τη ματαιότητα των εγκόσμιων και περίλυ­πος αναφώνησε εις επήκοον όλων των εκεί πα­ρευρισκόμενων χριστιανών και ειδωλολατρών:

“Ορών σε τάφε, δειλιώ σου την θέαν

και καρδιοστάλακτον δάκρυ χέω,

χρέος το κοινόφλητον εις νουν λαμβάνων,

πώς ουν μέλλω διελθείν πέρας τοιούτον;

Αΐ, αΐ, θάνατε, τις δύναται φυγείν σε;”

Σχεδιαστική απόδοση της τοιχογραφίας
στο ναό του Θεολόγου Καστοριάς

Δηλαδή:

Σε βλέπω, τάφε, τρομάζω στη θέα σου

και χύνω δάκρυα μεσ'  απ' την καρδιά μου

φέρνοντας στο νου μου το θάνατο όλων.

Αλλοίμονο, πως θα υποστώ αυτή την τελευτή;

Ω θάνατε, ποιος μπορεί να σε αποφύγει;

Ο αββάς Σισσώης σε τοιχογραφία
του ναού Προδρόμου Καστοριάς, έτ,. 1728.

Σχέδιο της τοιχογραφίας στο ναό του Προδρόμου

 Η τοιχογραφία στο ναό Αγίου Νικολάου
Θεολογίνας, Καστοριάς, έτ. 1663.

Ο άρχάγγελος Μιχαήλ

με "το κοινόν του θανάτου ποτήριον" στο χέρι του.