Σάββατο 25 Ιουλίου 2015

Το “γύρισμα” του Ήλιου και οι 12 Απόστολοι. Λαϊκή δοξασία απ’ τον Γέρμα Καστοριάς.

Ο Απόστολος Πέτρος κι ένα ηλιοτρόπιο.
Σύνθεση Γ.Τ.Α.
Η 21η του μηνός Ιουνίου συμπίπτει στο βόρειο ημισφαίριο της γης με το θερινό ηλιοστάσιο – ηλιοτρόπιο. Η ημέρα αυτής της ημερομηνίας είναι η μεγαλύτερη του έτους και η νύχτα η μικρότερή του. Κατ’ αυτήν την ημέρα η έως τότε φαινομενική κίνηση του ήλιου προς τα βόρεια μηδενίζεται και αντιστρέφεται προς τα νότια.
Οι παλαιοί κάτοικοι του Γέρμα αντιλαμβάνονταν και όριζαν το αναφερόμενο θερινό ηλιοστάσιο - ηλιοτρόπιο, δηλαδή τη φαινομενική στάση του ήλιου και την επακόλουθη κίνησή του από τα βόρεια πλέον προς τα νότια, στις 30 Ιουνίου, και το (την) απέδιδαν σε ανάλογη θαυματουργική επέμβαση των 12 Αποστόλων. Η σχετική λαϊκή δοξασία τους είχε - έχει ως ακολούθως:
 «Στις 29 Ιουνίου πήγε ο Απόστολος Πέτρος μόνος του να γυρίσει τον ήλιο, αλλά δεν το κατάφερε. Την επόμενη ημέρα 30 Ιουνίου πήγαν όλοι μαζί οι 12 Απόστολοι του Χριστού και τον γύρισαν. Γι’ αυτό στις 29 Ιουνίου γιορτάζει ο Απόστολος Πέτρος και στις 30 Ιουνίου γιορτάζουν οι 12 Απόστολοι».

Ο Απόστολος Πέτρος.
Τοιχογραφία στο ναό Παναγίας
Εβραΐδας Καστοριάς. 19ος αιών;

Οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος.
Εικόνα στον Γέρμα Καστοριάς.
19ος αιών;

Οι 12 Απόστολοι που "γύρισαν τον ήλιο".
Εικόνα σε ναό των Πρεσπών.




Ο Απόστολος Πέτρος.
Εικόνα στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών.

Διακοσμητικοί ήλιοι  πλαισιώνουν φρούτα
στο τέμπλο του ναού Αγίων Αποστόλων
Ντολτσού Καστοριάς.

Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015

Στους κόκκινους κρίνους του όρους “Μουρίκι”. Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015.

Στο θρυλικό και πανέμορφο όρος Μουρίκι (υψ. 1.703 μ.), και πιο συγκεκριμένα, στα αλπικά λιβάδια με τις φτέρες της περιοχής “Χαρούπα” του Γέρμα και στα ξέφωτα του πυκνού δάσους οξιάς που υπάρχει (-ουν) εκεί, απαντάται σε πολύ μεγάλους αριθμούς ένα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα της Ελλάδος, ο κόκκινος κρίνος ( Lilium Chalkedonicum L.). Το εν λόγω αγριολούλουδο με την καταπληκτική ομορφιά ανθίζει στο Μουρίκι κατά τον μήνα Ιούλιο, και γι’ αυτό μεταβαίνουν τότε εκεί οι φυσιολάτρες της πόλης Καστοριάς και των γύρω του χωριών που επιθυμούν να το ιδούν και να το απολαύσουν.
Ένας εξ αυτών, ο δάσκαλος Γιώργος Τ. Αλεξίου πήγε στη Χαρούπα την Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015, περιπλανήθηκε στα αναφερόμενα λιβάδια, αντίκρισε με τρυφερότητα πάμπολλους κόκκινους κρίνους, τους θαύμασε, τους χάρηκε, τους φωτογράφισε και τις φωτογραφίες τους τις παρουσιάζει εδώ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Τον εξεταζόμενο κόκκινο κρίνο τον περιγράφει ως ακολούθως ο Γιώργος Σφήκας στο βιβλίο του “Τα αγριολούλουδα της Ελλάδας”:
«Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά αγριολούλουδα . Έχει βολβούς μεγάλους με φολίδες και άνθη μεγάλα με τμήματα περιγωνίου παχιά σαν κέρινα. Κάνει βλαστό ψηλό, από 50 εκ. μέχρι 1,20 μ. Τα φύλλα του είναι πολλά και πυκνά, βγαίνουν σε όλο το μήκος του βλαστού και είναι λίγο συνεστραμμένα. Τα κατώτερα φύλλα είναι οριζόντια με μήκος 5–15 εκ. και πλάτος 4-8 χιλ. Τα ανώτερα είναι μικρότερα, μάλλον όρθια και καλύπτουν το βλαστό. Τα άνθη είναι κόκκινα και βγαίνουν όλα μαζί, από 1 ως 6, στην κορυφή του βλαστού. Είναι στραμμένα προς τα κάτω και τα τμήματα του περιανθίου (πέταλα) γυρίζουν και συστρέφονται προς τα πίσω».
   Το επιστημονικό του όνομα προέρχεται από το βουνό Χαλκηδόνιο της Θεσσαλίας όπου πρωτοβρέθηκε.

"Χαίρε ηδύπνοον κρίνον, Δέσποινα,
 πιστούς ευωδιάζον".
Η Παναγία Οδηγήτρια, 
η εφέστια εικόνα του Γέρμα, έτ. 1775.
Σύνθεση Γ.Τ.Α.




Ο Γιώργος Αλεξίου στον "παράδεισο" των κρίνων.











Δευτέρα 20 Ιουλίου 2015

Εκδρομή Καστοριανών για θαλασσινό μπάνιο στη Λούτσα Πρέβεζας. Κυριακή 19 Ιουλίου 2015.

Το Γραφείο Γενικού τουρισμού Kastoria Tours του κ. Νίκου Στυλιάδη διοργάνωσε άψογα και πραγματοποίησε μ’ επιτυχία την Κυριακή 19 Ιουλίου 2015 μία υπέροχη εκδρομή για θαλασσινό μπάνιο στη φημισμένη παραλία της Λούτσας Πρέβεζας. Στην εν λόγω εκδρομή συμμετείχαν περίπου 100 κάτοικοι της Καστοριάς και του Άργους Ορεστικού.
Τα δύο λεωφορεία της εκδρομής ξεκίνησαν από την Καστοριά την 7.30 πρωινή ώρα και μετά από άνετο ταξίδι 2 ωρών έκαναν μία ολιγόλεπτη στάση κοντά στα Ιωάννινα για ξεκούραση των επιβατών τους. Ακολούθως συνέχισαν κανονικά το ταξίδι προς τον προορισμό τους. Κατά τη διαδρομή τους πέρασαν δίπλα από το προστατευόμενο Έλος Καλοδικίου, όπου επιπλέουν αναρίθμητα νούφαρα, και δίπλα από το καταπληκτικό Δέλτα του ποταμού Αχέροντα, όπου υπάρχει το αρχαίο ομώνυμο Νεκρομαντείο, καθώς και το λεγόμενο Δάσος της Περσεφόνης.

Οι εκδρομείς έφθασαν στην ονειρική παραλία της Λούτσας περί την 11η πρωινή ώρα και αμέσως μπήκαν για μπάνιο στην ελκυστική θάλασσα. Η εν λόγω παραλία έχει μήκος 3 χιλιόμετρα περίπου, περιβάλλεται από πυκνό δάσος πεύκης και άλλων αειθαλών δέντρων και θάμνων, διαθέτει εκτεταμένη ψιλή αμμουδιά κι έχει πεντακάθαρα νερά. Οι λουόμενοι παρέμειναν στην εν λόγω παραλία ένα οκτάωρο περίπου και απόλαυσαν όλες τις χάρες της θάλασσας. Κατόπιν, ώρα 7.00 απογευματινή, πήραν το δρόμο της επιστροφής στην (για την) Καστοριά, όπου έφθασαν γύρω στα μεσάνυχτα πλήρως ικανοποιημένοι και χαρούμενοι.



Ο δάσκαλος Γιώργος Αλεξίου
στην παραλία της Λούτσας.








Παρασκευή 10 Ιουλίου 2015

Ο Στρατής. Δημοτικό ποίημα από τον Γέρμα Καστοριάς.

Η Γοργόνα. Ξυλόγλυπτη παράσταση έτ. 1775
απ' το τέμπλο του ενοριακού ναού του Γέρμα.

Τρεις χρόνους έχει ο Στρατής στα ξένα που γυρίζει
και πριν να ’ρθούνε τέσσερις βούλεται για να φύγει,
τον πιάνουν χιόνια και βροχές και τον γυρίζουν πίσω
και από τα ξένα ο Στρατής δεν ημπορεί να φύγει.
Της μάνας του της έταξε τρεις χρόνους θα καθίσει
και πριν να ’ρθούν οι τέσσερις πως πίσω θα γυρίσει,
και πριν να ’ρθούν οι τέσσερις δεν γύρισε οπίσω.
−Σύρε του είπα, άντρα μου, νά ’βρεις το παιδί μας,
άλλο παιδί δεν έχουμε, δεν έχουμε άλλον στύλο,
αυτό είναι το καμάρι μας κι αυτό είναι η χαρά μας.
Ξεκίνησε ο γέροντας να πάει να βρει το γιό του,
δώδεκα μήνες πέρασαν και πίσω δεν γυρίζει
και πήρα τότε η άμοιρη τους δρόμους ερωτώντας:
−Μην είδατε τον άντρα μου, μην είδατε τον γιο μου;
−Δεν είδαμε τον άντρα σου, δεν είδαμε τον γιο σου.
Και τότε δούλα έγινα η δύστυχη στα ξένα.
Βαριά στενάζει ο Στρατής ένα πρωί και λέγει:
−Τα γόνατά μου έκοψε η φοβερή αρρώστια
και πια δεν είμαι για ζωή, τη γη για να πατήσω,
της μάνας μου της έταξα τρεις χρόνους θα καθίσω
και πριν να ρθούν οι τέσσερις πως πίσω θα γυρίσω
ο Δήμος είν’ πατέρας μου και μάνα μου η Μάρθα.
Και τότε τον ερώτησα πως λένε τ’ όνομά σου.
−Στρατή με λένε.
−Δύστυχε, εσύ είσαι το παιδί μου.
Στην αγκαλιά της η φτωχή με κλάματα τον σφίγγει,
τον βρέχει με τα δάκρυα και τον φιλεί στα μάτια,
κι εκείνος άλαλος φιλεί της μάνας του το χέρι
−Μάνα μου πως εβρέθηκες στα ξένα μοναχή σου;
Ο δύστυχος πατέρας μου τι έγινε, μάνα, που είναι;
−Σήκω παιδί μ’ να φύγουμε, στο σπίτι μας να πάμε.
Στο δρόμο που επήγαιναν, στο δρόμο που πηγαίνουν,
ακούνε μια βραχνή φωνή σε μια καλύβα μέσα.
−Διαβάτη μου, σταμάτησε και κράτα τ’ άλογό σου,
δεν έχω πόδια για να βγω, κοντά σου να μιλήσω,
δεν έχω φως ο δύστυχος για να σε δω ποιος είσαι,
εκεί που πας, διαβάτη μου, αν πας στην πέρα χώρα,
καθώς θα μπεις δεξιά μεριά μια βρύση θ’ απαντήσεις
και σε μια πόρτα σύριζα είν’ ένα κυπαρίσσι,
κλαμένη και άμοιρη θα δεις γυναίκα να προσμένει,
να καρτερεί απ’ την ξενιτιά τον άντρα και τον γιο της,
ο άντρας αυτής της δύστυχης εγώ ο γέρος είμαι
και πήγα νά ’βρω ο δύστυχος στα ξένα το παιδί μου.
Και γύρισαν στο σπίτι τους οι τρεις ξενιτεμένοι.

Η κ. Κατίνα Λάτσου - Πετσώνη
σε νεαρή ηλικία
ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το παρουσιαζόμενο δημοτικό ποίημα το απήγγειλε στην Καστοριά την 10η Ιουλίου 2015 η κ. Κατίνα Γ. Λάτσου – Πετσώνη, όπως το θυμόταν από τη μητέρα της Ελένη Υφαντή - Λάτσου. Η καταγραφή του έγινε από τον Γιώργο Τ. Αλεξίου.
Παρατήρηση: Προξενεί απορία κι εντύπωση η χρήση απ’ τον αφηγητή τής γενικής πτώσης στη συντακτική δομή όπου οι Γερμανιώτες και γενικότερα οι Βορειοελλαδίτες χρησιμοποιούν την αιτιατική: «της μάνας του της έταξε», αντί «τη μάνα του την έταξε».

Πληροφόρηση: Οι εδώ παρουσιαζόμενες ξυλόγλυπτες μορφές και παραστάσεις ανήκουν στο υπέροχο τέμπλο του ενοριακού ναού Αγίου Γεωργίου Γέρμα και χρονολογούνται στο έτος 1775. Η καλλιτεχνική επεξεργασία των φωτογραφιών τους έγινε από τον Γιώργο Τ. Αλεξίου.

Ο Γέρμας. Σε πρώτο πλάνο ταΐστρες αιγοπροβάτων.








Η κ. Κατίνα Λάτσου-Πετσώνη

Πέμπτη 9 Ιουλίου 2015

Η δεύτερη οικοδόμηση ναού του Αγίου Χριστοφόρου στην Κορησό Καστοριάς.

Ο άγιος Χριστοφόρος σκέπει την Κορησό.
Σύνθεση Γ.Τ.Α.
Η Κορησός είναι ένα από τα μεγαλύτερα και δυναμικότερα χωριά του νομού Καστοριάς. Οι κάτοικοί της διακρίνονται, ήδη απ’ τους αρχαίους χρόνους, για την ευγένεια του χαρακτήρα τους, τη μεγάλη φιλοπατρία και την έντονη θρησκευτικότητά τους. Ένδειξη και πιστοποίηση αυτών των αρετών τους αποτελεί η παρουσία στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας δύο αγίων καταγόμενων από την Κορησό, του οσίου Διονυσίου (1316 – 1390) κτίτορα της ομώνυμής του Μονής τού Αγίου Όρους, καθώς και του αυταδέλφου του αγίου Θεοδοσίου (+ 1390), Μητροπολίτου Τραπεζούντας του Πόντου.
Στην περιοχή της Κορησού, εντός και πέριξ του οικισμού της, υπήρχαν κατά τη βυζαντινή εποχή αξιόλογοι ναοί και σημαντικά εξωκκλήσια. Ένα από τα εξωκκλήσια αυτά ήταν του Αγίου Χριστοφόρου και βρισκόταν 2 – 3 χιλιόμετρα περίπου ΝΔ του σημερινού οικισμού της, στην περιοχή που φέρει έκτοτε την ονομασία Χριστοφόρος. Το εκκλησάκι αυτό καταστράφηκε ολοσχερώς κατά την τουρκοκρατία, σε αναπλήρωσή του δε οι ευσεβείς Κορησιώτες, κατόπιν ανάλογης πρωτοβουλίας του κ. Αναστασίου Κυριακίδη, ανήγειραν προσφάτως (έτη 2012 – 2015) στην ίδια τοποθεσία το εδώ παρουσιαζόμενο νέο ξωκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου. Άξιος ο μισθός των κτητόρων του κατοίκων της Κορησού.
Το νεόκτιστο ξωκκλήσι του αγίου Χριστοφόρου
στην Κορησό.
Σημειωτέον, ότι μέρος των τιμίων λειψάνων τοy μεγαλομάρτυρα αγίου Χριστοφόρου βρίσκεται στην πλησιόχωρη τής Κορησού ιερά μονή Αγίων Αναργύρων, Μελισσοτόπου Καστοριάς.

Απολυτίκιον αγίου Χριστοφόρου. + 9 Μαΐου.
Στολαίς ταις εξ αίματος, ωραϊζόμενος, Κυρίω παρίστασαι, τω Βασιλεί ουρανών, Χριστοφόρε αοίδιμε, όθεν συν ασωμάτων και Μαρτύρων χορείαις, άδεις τη τρισαγίω, και φρικτή μελωδία, διό ταις ικεσίαις ταις σαις, σώζε τους δούλους σου.

Βλέπε για τον άγιο Διονύσιο τον εκ Κορησού:

http://fos-kastoria.blogspot.gr/2013/11/blog-post_16.html

Ο άγιος Χριστοφόρος.
Τοιχογραφία στη Λιθιά Καστοριάς,
έτ. 1850.

Το ξωκκλήσι του αγίου Χριστοφόρου, Κορησού.
Άλλη άποψή του.

Η τοποθεσία "Χριστοφόρος" Κορησού.

Ο άγιος Χριστοφόρος και ένας Ιεράρχης.
Εικόνα στα Κορέστεια Καστοριάς.

Ο ναός του Αγίου Χριστοφόρου, Κορησού.
Η κόγχη του Ιερού, εξωτερική της άποψη.


Ο όσιος Διονύσιος ο εκ Κορησού.


Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Γεωργίου
στην Κορησό Καστοριάς.


Ο άγιος Χριστοφόρος.

Ο εθνομάρτυρας Αρχιμανδρίτης
Άνθιμος Γιοβανόπουλος (+1905).
Κορησιώτης εκ μητρός.


Ο ναός του Αγίου Χριστοφόρου στην Κορησό.